Бохирдлын зураглал бүрийг Gauss-ын загварчлал ашиглан гаргасан. Энгийнээр хэлбэл, тухайн загварчлал нь тухайн зураглалын дээж авсан цэгүүд дэх орчны (агаар, хөрс, усны) бохирдлын хэмжээ Монгол Улсын үндэсний стандартыг давж байгаа эсэхийг өнгөөр харуулж байгаа. Үүнд дараах журам стандартуудыг ашигласан:
- Агаарын чанарын индексээр агаарын чанарыг үнэлэх, мэдээлэх журам: 2018 оны БОАЖ-ын сайдын тушаал (Холбоос )
- Хөрсний чанар. Хөрсөнд агуулагдах бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ MNS 5850:2019 ( Холбоос)
- Усан орчны чанарын үзүүлэлт. Ерөнхий шаардлага: MNS 4586:1998 (Холбоос)
Хөрс, усны хувьд бохирдлын түвшнийг өнгөөр илтгэх стандартчилсан индекс байдаггүй учир Монгол улсын үндэсний стандартад ашигласан ангиллыг ашигласан.
Агаарын бохирдлын хувьд хамгийн хортой PM2.5-ийг АЧИ-ийн (AQI) утгыг Монгол улсын засгийн газар болон АНУ-ын Төрийн департаментын (АНУ-ын Элчин сайдын яаманд байрладаг) агаарын чанарын хяналтын станцуудын мэдээн дээр үндэслэн өнгөөр илэрхийлсэн.
Хөрсний чанар MNS 5850:2019-ийн дагуу онцгой хортой, био идэвхит дараах бодисийн зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээг хүлцэх , хортой, аюултай гэсэн гурван зэрэглэлд хувааж хүснэгтэд харуулав.
Бохирдуулагч бодис | Нэгж | Хүлцэх буюу зөвшөөрөгдөх хэмжээ | Хортой | Аюултай |
Хүнцэл (As) | мг/кг | 20 | 50 | 100 |
Кадми (Cd) | мг/кг | 3 | 10 | 20 |
Хром (Cr) | мг/кг | 150 | 400 | 1500 |
Хар тугалга (Pb) | мг/кг | 100 | 500 | 1200 |
Цайр (Zn) | мг/кг | 300 | 600 | 1000 |
Никель (Ni) | мг/кг | 150 | 1000 | 1800 |
Энэ хүснэгтийг ашиглан хөрсний бохирдлыг дөрөв ангилж харуулсан бөгөөд үүнд:
- Хүлцэх хэмжээнээс бага (өнгөөр ялгаагүй)
- Зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс их(шар)
- Хортой (улбар шар)
- Аюултай (улаан)
Усны бохирдлын тухайд MNS 4586:1998 -д хүлцэх буюу зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээг л зааж өгсөн.
Бохирдуулагч бодис | Нэгж | Maximum Tolerated |
Хүнцэл (As) | мг/л | 0.01 |
Кадми (Cd) | мг/л | 0.005 |
Хром (Cr) | мг/л | 0.05 |
Хар тугалга (Pb) | мг/л | 0.01 |
Цайр (Zn) | мг/л | 0.01 |
Никель (Ni) | мг/л | 0.01 |
Энэ шалтгаанаар зөвхөн хоёр шатлалтай ангилал үүсгэсэн:
- Зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс бага (өнгөөр ялгаагүй)
- Зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс их (шар)